– Verda har vorte endå meir dramatisk, det er krig på dørterskelen vår, og vi må rett og slett skjerpe alvoret i rådet, seier direktør Elisabeth Sørbøe Aarsæther i Direktoratet for samfunnstryggleik og beredskap (DSB) til NTB.
– Vi har ikkje nok folk innanfor helse, politi og brann til å ta vare på alle fem millionar nordmenn den augneblinken ei krise hender. Då må beredskapsaktørane først hjelpe dei som treng det mest, som eldre og sjuke, legg ho til.
Sidan 2018 har direktoratet derfor tilrådd nordmenn å ha beredskapslager heime som rekk til tre dagar i ein krisesituasjon. Eigenberedskap inneber at du kan ta vare på deg sjølv og dine næraste dersom det oppstår ei uventa hending og ein ikkje kan komme seg på butikken.
Men i ein stadig meir usikker kvardag med krig i Europa, ekstremvêr og nye truslar, trur ikkje lenger DSB at dagens råd reflekterer behovet i samfunnet.
– Åtte av ti nordmenn seier dei veit dei må ha beredskapslager, men berre fire av ti nordmenn har det. Vi har vurdert om vi skal fokusere på å få alle opp til tre dagar, men vi trur det er for lite, og at vi må opp på sju dagar beredskap, seier Aarsæther.
– Ganske mykje vatn
No skal forslaget ut på høyring. DSB-direktøren er likevel tydeleg på at eit strengare krav også byr på nye utfordringar.
– Dersom rådet blir sju dagar, slik vi ønskjer, må vi nok hjelpe burettslag og leilegheitskompleks litt meir. Fordi det å ha vatn til sju dagar byrjar å bli ganske mykje, seier Aarsæther.
Då blir løysinga auka samarbeid, og at ein hjelper kvarandre, trur ho. Det kan til dømes innebere at burettsslaget tek ansvar for vatn til alle bebuarane, medan bebuarane sjølv tek ansvar for mat og varme.
– Det med mat er eg ikkje så bekymra for sidan dei fleste har noko på kjøkkenet. Men viss du ikkje har peis til dømes, korleis har ein tenkt å halde varmen viss straumen går tre dagar midt på vinteren?
– Det er eit ganske dramatisk scenario, det finst ganske mange enkle ting ein kan kjøpe som ulltøy og ein liten gassbrennar, men mange folk har ikkje det, seier ho.
Ikkje berre elende
Ei undersøking frå i fjor viser at berre ein av fire nordmenn har beredskapslager heime. Desse tala vart likevel henta inn før Russlands invasjon av Ukraina 24. februar 2022.
– Eg trur det kjem av ei tru på at alt alltid går bra, seier DSB-direktøren, som peikar på pandemien som eit døme.
Ho trekkjer fram at mange har gløymt korleis livet var den gong. Og sidan det gjekk fint, trur ho mange tek det går nok bra» litt for lett.
– Det er veldig krevjande no, og vi er nøydde til at befolkninga er rolla si medviten – som eit av dei viktigaste ledda i beredskapen, seier ho.
Totalberedskapskommisjonen overleverte i sommar rapporten sin Nå er det alvor. Rustet for en usikker fremtid » til justisminister Emilie Enger Mehl (Sp), der det igjen vart tilrådd at alle bør ha eigne beredskapslager heime.
Justisministeren sa den gong at ho opplevde at befolkninga i aukande grad er klar over eigenberedskapen etter utbrotet av Ukraina-krigen.
Likevel synest ikkje Aarsæther at folk bør vere altfor redd for krig her heime.
– Vi har ein veldig god beredskap i Noreg. Det er sterk tillit mellom styresmaktene og befolkninga. Eg trur ikkje ein skal tenkje for mykje på dette med krig, rett og slett, seier ho.
(NPK)
