Original årbok-vri frå Ryfylkemuseet

Ryfylkingen er gjerne skildra som litt smålåten og ikkje den som ropar høgast. Folk i Ryfylke har likevel ein frodig dialekt med ei rekke særeigne ord og uttrykk. Denne dielekten er ryfylkingane, med god grunn, stolte av.

Folk i Ryfylke», Ryfylkemuseet si årbok for 2022, handlar nettopp om språket og om dialekten til dei som held til i det sørvestnorske fjordriket.

Årboka, som har fått tittelen Ryfylkerøyster», er laga i samarbeid med Heidi Hjorteland Wigestrand og Maria Klungtveit frå Skriveriet i Gata på Sand.

Nautahåve. Dridla. Øvegidde.

Talemål er ein ting, skriftspråk noko anna. Eller er det det? Må det vera slik? Språket er for mange tett knytt opp til identitet, kven me er og kven me vil vera. Ryfylkingen skriv helst nynorsk og av og til dialekt, men her finst også bokmålsfolk.

I årboka fortel 24 ryfylkingar som arbeider med språk om sitt forhold til språket og dialekten sin. Her fortel dei om meir eller mindre bevisste språkval dei gjer, og om favorittord, mange av dei må nær vera raudlista», i ryfylkedialekten.

Eller, dialektane. For trass i eit slags felles utgangspunkt, er dialektar levande og i endring. Det er stor forskjell på sausisk ferrolegeringsdialekt» og talemålet lenger utover i fjordane.

Blant ryfylkingane som deler sine språksoger med lesarane finn me mellom andre Torolf Han innante» Nordbø, Tor Øyvind Skeiseid, Frode ryfylkekokken» Selvaag, redaktør Esther Moe i Suldalsposten, saudalærar Kristine Espeland Rafdal og forfattar Kjartan Fløgstad.

Lund og Sira Myhre

Museet si årbok inneheld sjølvsagt tradisjonelt årbok-materiale, men skil seg likevel frå tradisjonelle bøker i sjangeren som følge av at språktemaet får god plass. Det gjer boka interessant for eit breiare publikum.

Blant bidragsytarane i boka er også nasjonalbibliotekar Aslak Sira Myhre som fortel om sine språklege røter i Ryfylke og Lunch-teiknar Børge Lund frå Sauda. Hobbyfiskaren frå Herheimsmoen sitt bidrag er så på kornet at det nesten må stamma frå eit sjølvopplevd møte med eit heller uforståeleg Ryfylke-mål.

Årboka får ein kjøpt ved å venda seg til museet eller i Sauda sogelag sin sprettopp-butikk.