– Herved erklærer eg Folkets Hus freda

Folkest Hus i Sauda, som stod ferdig i 1931, er det andre bygget i Sauda som er freda av Riksantikvaren. Frå før er den nedlagte kraftstasjonen Sauda III i Sønnåhamn freda.

Rogaland fylkeskommune var godt representert da Riksantikvaren fredag kveld troppa opp på scenen i Folkets Hus og overrekte fredningsdiplom og fredningsdokument til saudaordførar Asbjørn Birkeland og styreleiar Inge Løyning i Folkets Hus AS.

Fredning av Folkets Hus har vore eit langvarig tema i eit tosifra antal år. Jan Windsholt ved seksjon for kulturarv i Rogaland fylkeskommune kunne frå scenen i Folkets Hus opplyse at han har jobba med dette temaet i like mange år som han har vore gift med kona si. Men han la ikkje skjul på at da han besøkte Folkets Hus for første gong i 2008, såg store utfordringar med at bygget skulle bli sett i stand igjen.

– Bygget hadde eit enormt vedlikehaldsbehov!

16 år etter er Windsholt svært imponert over det fantastiske arbeidet som er gjort for å restaurere Folkets Hus.

Fylkesvaraordførar Arne Bergsvåg la ikkje skjul på at fredninga av Folkets Hus i Sauda ikkje bare er eit stolt augeblikk for Sauda.

– Dagen som me har venta på er endeleg her. Bygget er eit kulturminne av nasjonal verdi. Me i Rogaland fylkeskommune gratulerer Sauda, Rogaland og heile Norge med at Folkets Hus i Sauda nå er freda.

Riksantikvar Hanna Geiran var full av lovord fredag kveld.

– Folkets Hus er fantastisk restaurert etter antikvariske verdiar. Slik skal det gjerast!

Men Riksantikvaren trekte også fram fellesskapsverdiane i Sauda som tydeleg kjem fram da bygget blei bygd av fabrikkarbeidarane for nær hundre år sidan, men også fellesskapsverdiane i Sauda i dag, blant anna synleggjort gjennom den enorme dugnadsinnsatsen som blei lagt ned under restaureringsarbeidet.

– Eg vil takka alle de som står bak den gode dugnadsanda som er i Sauda, var Riksantikvaren sin helsing frå scenen i Storesalen.

Styreleiar i Folkets Hus AS, Inge løyning, kunne opplyse at dugnadsinnsatsen fram til bygget blei reopna i 2018 representerte ein verdi på 4,1 millionar kroner.

Saudaordførar Asbjørn Birkeland la ikkje skjul på at han var stolt over kvaliteten på arbeidet og alt det positive som har vore med Folkets Hus fram til det ferdige restaureringsarbeidet.

– Fredningsvedtaket blir prikken over i-en, konstaterte Birkeland.

I grunngivinga for fredninga heiter det i ei pressemelding frå Riksantikvaren:

Folkets hus i Sauda er en del av norsk industri- og arbeiderhistorie, som ikke bare har vært avgjørende for utviklingen av Sauda, men som har satt sterke avtrykk i den nasjonale historien. Et av våre prioriterte områder for fredning er felleskap og demokrati, og Folkets Hus treffer rett i hjertet av dette temaet. Dette er et felleskapsbygg som er et sterkt symbol for Norges demokrati og politisk historie.»